Της Παναγιώτας Παπανάγνου / Ο κίνδυνος του Συνταγματικού λαϊκισμού με αφορμή τις εξελίξεις στην ψήφο των εκλογέων εκτός Επικρατείας

Με τη διαδικασία της Συνταγματικής Αναθεώρησης ανοιχτή και επί τη βάσει μιας διαφαινόμενης διακομματικής συμφωνίας σχετικά με το ζήτημα του εκλογικού δικαιώματος των εκλογέων εκτός επικρατείας, προτάθηκε η προσθήκη μιας παραγράφου στο άρθρο 54 του Συντάγματος, της παραγράφου 4. Διαβάζοντας την παράγραφο αυτή ακόμα κι ένας πρωτοετής φοιτητής Νομικής διαπιστώνει πως όσα προτείνονται νομικά και ορθολογικά δεν ευσταθούν. Καταρχάς με την προσθήκη της παραγράφου αυτής τροποποιούνται οι παρ. 3 και 4 του άρθρου 51 οι οποίες όμως από την προηγούμενη Βουλή δεν είχαν συγκαταλεχθεί στη λίστα με τις διατάξεις που πρόκειται να αναθεωρηθούν από την παρούσα Βουλή. 

-Advertisement-

Ένα άλλο μέγιστης για τον ίδιο τον πυρήνα των αρχών του δημοκρατικού πολιτεύματος σημασίας ζήτημα που ανακύπτει είναι η περιοριστική φύση του Συντάγματος επί των περιορισμών για το ζωτικό θέμα του δικαιώματος του εκλέγειν που δεν μπορεί λογικά να συναρτηθεί με παραμέτρους όπως ο μέγιστος χρόνος παραμονής στην αλλοδαπή ή ο ελάχιστος χρόνος παραμονής στην ημεδαπή, στοιχεία δηλ. αυτοβιογραφικού για κάθε εκλογέα εκτός επικρατείας χαρακτήρα καθ’ υπέρβαση του άρθρο 51 παρ. 3 αναφορικά με την αποστέρηση του εκλογικού δικαιώματος. Στοιχεία δε όπως το ΑΦΜ θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως μέσα ταυτοποίησης του εκλογέα· κάτι όμως που αφορά το σύνολο των πολιτών όχι μόνον εκτός αλλά και εντός της επικράτειας. Η άρση επιπλέον των φραγμών όπως η μη κατοχή ΑΦΜ δεν είναι λογικό να συναρτάται με την κάλυψη των χιλιομέτρων της απόστασης που χωρίζει τον εκλογέα εκτός επικρατείας όταν ο εκλογέας έχει τη διάθεση και την ευχέρεια να γίνει εκδρομέας που επιστρέφει στη χώρα του κατά τη διενέργεια των εκλογών. Θα ήταν Συνταγματικός παραλογισμός το Σύνταγμα να χάνει ή να βρίσκει τον φιλελεύθερα δημοκρατικό του χαρακτήρα ανάλογα την κάλυψη ή μη κάποιων χιλιομέτρων. 

Με άλλα λόγια, θίγονται τόσο τα διαδικαστικά όρια της Συνταγματικής Αναθεώρησης μιας και τα προβλεπόμενα με το δικαίωμα του εκλέγειν αφορούν όχι το προτεινόμενο να επεκταθεί άρθρο 54 αλλά το άρθρο 51 το οποίο η προηγούμενη βουλή δεν έκρινε αναγκαίο να αναθεωρηθεί όσο τα ουσιαστικά όρια της Αναθεώρησης αφού γίνεται κατά πολύ και με παράλογο τρόπο υπέρβαση των φραγμών που μπορούν να τεθούν στο δικαίωμα του εκλέγειν που Συνταγματικά κατοχυρώνεται και καθορίζει το ίδιο το δημοκρατικό μας πολίτευμα, με την παρ. 3 του άρθρου 51 να είναι φυσικά μη υποκείμενη σε αναθεώρηση. Προτάθηκε δηλ. δια της πλαγίας, μέσω της τροποποίησης του άρθρου 54 αναθεώρηση στην ύλη του άρθρου 51 που δεν αναθεωρείται διότι σκληροπυρηνικά αφορά τις αρχές του ίδιου του πολιτεύματος. 

Μία άλλη τεράστια αντίφαση της προταθείσας για προσθήκη στο άρθρο 54 παραγράφου 4 είναι πως ο αναθεωρητικός νομοθέτης φαίνεται ούτε ο ίδιος να μην έχει κατασταλάξει στο αν προτείνει τη διαμόρφωση ειδικών εκλογικών περιφερειών αποδήμων ή θα θέσει φραγή στην εκλογική δυνατότητά τους ώστε να επιλέγουν μόνο «ψηφοδέλτιο επικρατείας». Μόνο που η δεύτερη εκδοχή και πάλι είναι φύσει προβληματική αφού οι εκλογείς εκτός επικρατείας θα κληθούν να επιλέξουν ένα non-paper όπως το ψηφοδέλτιο επικρατείας που δεν τυπώνεται αλλά μονάχα ανακοινώνεται. Το τελευταίο και πιο επικίνδυνα ασαφές στην παράγραφο 4 είναι ο χρησιμοποιούμενος όρος «ελληνισμός της διασποράς» αντί του νομικού όρου «εκλογείς εκτός επικρατείας». Πρόκειται για διατύπωση με επιστημολογικούς όρους Εθνολογίας/Λαογραφίας και Γενετικής Πληθυσμών παρά όρους Συνταγματικού Δικαίου. Θίγει το ζήτημα της καταγωγής και υπό την έννοια αυτή  σύμφωνα με πρόσφατη σχετικά δημοσίευση σε διεθνές έγκριτο περιοδικό Γενετικής [Firasat et al (2007) Eur J Hum Genet. 15:121-6] δικαίωμα ψήφου αποκτούν ακόμα και οι πληθυσμοί των Πάθαν και ίσως και των Καλάς του Βόρειου Πακιστάν των οποίων οι πολυμορφισμοί στο χρωμόσωμα Υ υποδεικνύουν κάποιο βαθμό αγχιστείας με το DNA των κατοίκων της Ελλάδας αλλά και φυσικά οι κάτοικοι της Κάτω Ιταλίας και της Σικελίας που κατά την αρχαιότητα αποικίστηκαν από Έλληνες. 

-Advertisement-

Δεν είναι δυνατό να γίνεται χωρίς απόπειρα κατάφορης προσβολής του κύρους του Συντάγματος επ’ ευκαιρία μιας διακομματικής συναίνεσης που είναι συγκυριακή ενώ η σημερινή μηχανική του  Συνταγματικού κείμενου έτσι όπως καθ’ όλα άρτια διαμορφώθηκε από τον εμπνευστή της Αναθεώρησης του 2001 Ευάγγελο Βενιζέλο ξεπερνά τη συγκυρία και εγγυάται ελευθερίες και δικαιώματα με προοπτική ιστορικού βάθους, επιτελώντας τον μακρόπνοο ρόλο του. Το Σύνταγμα είναι προϊόν συναίνεσης αλλά για να διασφαλίζει το πολίτευμα όχι για να εισάγει ασάφειες που ενδεχομένως να το αλλοιώνουν. 

Είναι τωόντι απορίας άξιο πώς τα κρίσιμα αυτά ζητήματα δεν απασχόλησαν στο ελάχιστο διακεκριμένους καθηγητές Νομικής όπως ο Γ. Γεραπετρίτης και ο επικεφαλής του ψηφοδελτίου επικρατείας του ΚΙΝΑΛ Γ. Καμίνης αλλά οι προαναφερθέντες επέτρεψαν το φλερτ με τον Συνταγματικό λαϊκισμό. Η πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ Φώφη Γεννηματά, οδεύοντας, μόνη της όπως για όλα μόνη της στο κόμμα της αποφασίζει, και απαξιώνοντας τη βάση του κόμματος σε ένα εξπρές συνέδριο παρωδία εκλεγμένων συνέδρων, έρχεται τώρα αντιμέτωπη με τις επιλογές της να τοποθετήσει σημαιοφόρο του κόμματός της έναν θερμό χειροκροτητή του τέως Αναπληρωτή Υπουργού Δικαιοσύνης κατά την συζήτηση στη Βουλή για την προανακριτική για την Σκευωρία Νovartis αλλά και ευνοούμενου του Κώστα Καραμανλή Δ. Παπαγγελόπουλου καθώς και συμπορευόμενων με το ΚΙΔΗΣΟ όπως ο Χάρης Καστανίδης ο οποίος ταυτιζόμενος με την γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ τάχθηκε υπέρ της μη εξαίρεσης των Πολάκη-Τζανακόπουλου από την προανακριτική. H δέουσα απάντηση σε Α. Τσίπρα και συνεπώς και Χ. Καστανίδη περί δήθεν παραβίαση της απόφασης της Ολομέλειας δόθηκε καταλλήλως από τον Κ. Τασούλα ο οποίος στο πρόσωπό του αποκαθιστά το πληχθέν από τη Ζ. Κωνσταντοπούλου και του απελευθερωτή των εισβολέων του Ρουβίκωνα στη Βουλή Ν. Βούτση, θεσμικό κύρος του Προέδρου της Βουλής, πως η Ολομέλεια αποφάσισε για την σύσταση ή μη και όχι της επιτροπής και όχι για τη σύνθεσή της. Τώρα που η κανονικότητα μετά την 7η Ιουλίου επέστρεψε και ο Κ. Μητσοτάκης αξιοποίησε στο υπουργικό του συμβούλιο ανθρώπινο δυναμικό με υπερκομματική λογική, η κα Γεννηματά έχει ως πρόεδρος ενός κόμματος που επί της παρούσης δεν εκπροσωπεί σε καμία περίπτωση επάξια τον χώρο του Προοδευτικού Κέντρου υποχρέωση με την στάση της να μη συναινεί ούτε στην υποβάθμιση του κύρους του Συντάγματος ούτε στην περαιτέρω ποσοστιαία μείωση του 8% του ΚΙΝΑΛ, του ποσοστού δηλ. εκείνου της Ελιάς που στις Ευρωεκλογές του 2014 την άφησε όπως είχε δηλώσει ανικανοποίητη. Οι οπαδοί του Προοδευτικού Κέντρου επαφίενται σε φωνές της λογικής όπως αυτή του τελευταίου εκλεγμένου γραμματέα του ΠΑΣΟΚ Στέφανου Ξεκαλάκη και του Ευρωβουλευτή Νίκου Ανδρουλάκη που ως πιθανός μελλοντικός πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ θα είχε πολλά να προσφέρει στην ανασυγκρότηση του ενταφιασμένου αυτού πολιτικού φορέα. Η ανασύσταση του Προοδευτικού Κέντρου είναι υπόθεση εθνική, όχι προσωπική υπόθεση της κας Γεννηματά που μπορεί να φιλοδοξεί να επαναπαυθεί στο ρόλο ενός είδους κεντρώας Παπαρήγα. Και αυτό γιατί η ΝΔ δεν είναι μόνο ο φιλικός προς το κέντρο Κ. Μητσοτάκης αλλά και οι 6 βουλευτές του, που όντες προφανώς προσκείμενοι στο στρατόπεδο του «αποχωρήσαντα» αφανούς εταίρου των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, Κώστα Καραμανλή δεν ψήφισαν υπέρ της σύστασης προανακριτικής επιτροπής για τον Δ. Παπαγγελόπουλο.