Σαρωτικές αλλαγές στο ασφαλιστικό καθεστώς χιλιάδων ασφαλισμένων επιφέρει η εγκύκλιος του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Γιώργου Χουλιαράκη η οποία εκδόθηκε σε εφαρμογή των νόμων 4375/15 και 4342/15 του τρίτου μνημονίου.
Οι νέες αλλαγές αφορούν τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης, τις προϋποθέσεις καταβολής του κατώτατου ορίου σύνταξης, τον τρόπο υπολογισμού της μείωσης για όσους συνταξιοδοτούνται νωρίτερα από τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας, καθώς και τις ανατροπές που επέρχονται με τη θεσμοθέτηση των νέων ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης (μειωμένη στο 62ο έτος – πλήρης στο 67ο έτος της ηλικίας).
Ο υπολογισμός
Η πρώτη σοβαρή αλλαγή αφορά τον νόμο 3865/2010 (Λοβέρδου – Κουτρουμάνη), ο οποίος προέβλεπε νέο τρόπο υπολογισμού της σύνταξης για όσους δημοσίους υπαλλήλους και στρατιωτικούς θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μετά την 1-1-2015.
Τώρα με τη νέα εγκύκλιο ο νέος τρόπος υπολογισμού της σύνταξης αφορά και όσους θεμελίωσαν ασφαλιστικό δικαίωμα πριν από την 1η Ιανουαρίου 2015, δηλαδή αφορά όσους θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου του 2014.
Παράδειγμα
Εστω ότι ο υπάλληλος έχει προσληφθεί στο Δημόσιο την 1-8-1982 και αποχωρεί από την υπηρεσία στις 3-8-2016.
Με συνολική προϋπηρεσία 33 ετών η σύνταξή του θα υπολογιστεί ως εξής:
α) για την υπηρεσία από 1-8-1982 μέχρι και 31-12-2010 (28 έτη) με τον παλιό τρόπο υπολογισμού (ν.3029/2002).
β) για την υπηρεσία του από 1-1-2011 μέχρι και 3-8-2016 (5 έτη και 8 μήνες) με βάση το νέο τρόπο υπολογισμού του ν. 3865/2010.
Για τα έτη δουλειάς μετά την 1-1-2010 δικαιούται:
1. βασική σύνταξη 54,5 ευρώ μηνιαίως, δηλαδή το ποσό θα ανέρχεται στα 5/33 των 360 ευρώ και
2. αναλογική σύνταξη για τα χρόνια δουλειάς από 1-1-2011 μέχρι και 31-8-2016.
Το συνολικό άθροισμα των επιμέρους ποσών που προκύπτουν από τον προαναφερόμενο υπολογισμό θα αποτελεί το τελικό ποσό της σύνταξης.
Τέσσερις περιπτώσεις
1. Γυναίκα υπάλληλος που έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα (συμπλήρωση 25 ετών υπηρεσίας) το έτος 2010, χωρίς ανήλικο παιδί, μπορούσε μέχρι τις 18/8/2015 να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας ή με τη συμπλήρωση 35 ετών υπηρεσίας και του 58ου έτους της ηλικίας.
Εάν κατά την ανωτέρω ημερομηνία δεν είχε συμπληρώσει το 60ό έτος, το οποίο λ.χ. συμπληρώνει το έτος 2019, τότε με βάση τον Πίνακα 2, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση του 64ου έτους και 5 μηνών.
Αφού όμως η ανωτέρω, το έτος 2010 είχε 25 έτη υπηρεσίας και ήδη 30 το έτος 2015 και επομένως θα συμπληρώσει τα 35 έτη το έτος 2020 (εντός της μεταβατικής περιόδου), μπορεί κατ’ αρχήν να υπαχθεί στον Πίνακα 1.
Επειδή κατά το ίδιο έτος θα έχει ήδη συμπληρώσει το 58ο έτος της ηλικίας της, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί, με βάση τον Πίνακα 1, με τη συμπλήρωση του 61ου έτους, που αντιστοιχεί στο έτος (2020) που η προαναφερόμενη υπάλληλος συμπληρώνει αθροιστικά και τα έτη υπηρεσίας (35) και το ισχύον μέχρι 18-8-2015 όριο ηλικίας συνταξιοδότησης (58ο έτος).
2. Ανδρας υπάλληλος που έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα (συμπλήρωση 25 ετών υπηρεσίας) το έτος 2011, χωρίς ανήλικο παιδί, μπορούσε μέχρι τις 18/8/2015 να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση του 61ου έτους της ηλικίας ή με τη συμπλήρωση 36 ετών ασφάλισης και του 58ου έτους της ηλικίας.
Εάν κατά την ανωτέρω ημερομηνία (18/8/2015) δεν είχε συμπληρώσει το 61ο έτος, το οποίο λ.χ. συμπληρώνει το έτος 2022, τότε με βάση τον Πίνακα 2 μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας.
Αφού όμως ο ανωτέρω, το έτος 2011 είχε 25 έτη υπηρεσίας και ήδη 29 το έτος 2015, μπορεί κατ’ αρχήν να υπαχθεί στον Πίνακα 1, δεδομένου ότι θα συμπληρώσει τα 36 έτη ασφάλισης το έτος 2022 (εκτός μεταβατικής περιόδου).
Επομένως μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης και του 62ου έτους της ηλικίας.
3. Ανδρας υπάλληλος που έχει προσληφθεί στο Δημόσιο το έτος 1981 και έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα (συμπλήρωση 25 ετών υπηρεσίας) το έτος 2006, μπορούσε μέχρι τις 18/8/2015 να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση του 64ου έτους και 5 μηνών ή με τη συμπλήρωση 35 ετών ασφάλισης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας.
Ο ανωτέρω, το έτος 2010 είχε 29 έτη υπηρεσίας και ήδη 34 το έτος 2015 (δεν είχε συμπληρώσει τα 35 έτη μέχρι τις 18/8/2015). Επομένως μπορεί κατ’ αρχήν να υπαχθεί στον Πίνακα 1, δεδομένου ότι θα συμπληρώσει τα 35 έτη ασφάλισης το έτος 2016 (εντός μεταβατικής περιόδου – δεν ισχύει πλέον γι’ αυτόν το δικαίωμα της συνταξιοδότησης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας).
Κατόπιν των ανωτέρω, υπαγόμενος στον Πίνακα 1 μπορεί να συνταξιοδοτηθεί όταν θα έχει συμπληρώσει το νέο όριο ηλικίας που αντιστοιχεί στο 58ο έτος της ηλικίας όπως αυτό αναδιαμορφώνεται κατά το έτος που συμπληρώνει τα 35 έτη ασφάλισης, δηλαδή με τη συμπλήρωση του 59ου έτους της ηλικίας του.
4. Γυναίκα υπάλληλος που έχει προσληφθεί στο Δημόσιο το έτος 1983, χωρίς ανήλικο παιδί και επομένως μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας ή με τη συμπλήρωση 35 ετών ασφάλισης και του 58ου έτους της ηλικίας ή με τη συμπλήρωση 37 ετών ασφάλισης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας.
Η ανωτέρω, το έτος 2010 είχε 27 έτη υπηρεσίας και ήδη 32 το έτος 2015 (δεν είχε συμπληρώσει τα 35 έτη μέχρι τις 18/8/2015).
Επομένως μπορεί να συνταξιοδοτηθεί όταν θα έχει συμπληρώσει το νέο όριο ηλικίας που αντιστοιχεί στο 58ο έτος όπως αυτό αναδιαμορφώνεται κατά το έτος που συμπληρώνει τα 35 έτη ασφάλισης, δηλαδή με τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας της.
Ταυτόχρονα, επειδή η ανωτέρω συμπληρώνει τα 37 έτη υπηρεσίας το 2020, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση του 60ού έτους και 3 μηνών.
Ποιους αφορά
Οι αλλαγές που επέρχονται με την εγκύκλιο αφορούν:
1. Υπαλλήλους του Δημοσίου, των ΟΤΑ.
2. Υπαλλήλους των ΝΠΔΔ οι οποίοι υπάγονται στις ασφαλιστικές διατάξεις του Δημοσίου.
3. Στελέχη των ενόπλων δυνάμεων, των σωμάτων ασφαλείας και του πυροσβεστικού σώματος.
Τα 364,45 ευρώ και οι πρόωρες συντάξεις
Σύμφωνα με την εγκύκλιο, όσοι έχουν αποχωρήσει ή θα αποχωρήσουν από την υπηρεσία τους από φέτος τον Ιούλιο και μετά (από 1-7-2015), χωρίς να έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους, θα λαμβάνουν μόνο το ποσό που αναλογεί στα χρόνια υπηρεσίας τους.
Οταν θα συμπληρώσουν το 67ο έτος της ηλικίας τότε θα λάβουν το υπόλοιπο ποσό που υπολείπεται μέχρι τα 364,45 ευρώ.
Η κατώτατη σύνταξη αφορά μόνο όσους έχουν μικρό αριθμό ενσήμων, δηλαδή 4.500, στο σύνολο του εργάσιμου βίου τους.
Αυτό πρακτικά σημαίνει πως αν δεν συμπληρώσουν το 67ο έτος η σύνταξή τους μπορεί να είναι γύρω στα 280-300 ευρώ.
Από τη ρύθμιση αυτή εξαιρούνται:
1. Ανάπηροι με ποσοστό αναπηρίας άνω του 67%.
2. Οσοι – όσες λαμβάνουν σύνταξη ως παθόντες στην υπηρεσία.
3. Οσοι – όσες λαμβάνουν σύνταξη θανάτου του/της συζύγου τους ή του γονέα τους.
Μέχρι τώρα όσοι έφευγαν στη σύνταξη νωρίτερα από τα προβλεπόμενα όρια κανονικής συνταξιοδότησης είχαν μείωση έως 30% του ποσού (6% ανά έτος).
Σύμφωνα με τη νέα εγκύκλιο, όσοι επιλέξουν να φύγουν νωρίτερα από τα προβλεπόμενα όρια τότε θα έχουν μια πρόσθετη μείωση 10%, με αποτέλεσμα η συνολική μείωση να φτάνει έως και στο 40% της σύνταξης.
Παράδειγμα: Υπάλληλος που με βάση τα νέα όρια ηλικίας μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση του 63ου έτους, αποχωρεί στο 59ο έτος.
Εάν έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι τις 31-12-2011 το ποσοστό μείωσης της σύνταξής του ανέρχεται σε 24% (6% επί 4 έτη).
Εστω ότι το ακαθάριστο ποσό της βασικής σύνταξης πριν από τη μείωση ανέρχεται στα 1.000 ευρώ.
Το ποσό λόγω της μείωσης θα διαμορφωθεί στα 760 ευρώ. Με βάση τις νέες διατάξεις θα έχει πρόσθετη μείωση 10% και έτσι το τελικό ποσό που θα λάβει θα είναι 684 ευρώ.
Αύξηση γενικών ορίων ηλικίας – Ποιοι εξαιρούνται
Οι μεγάλοι χαμένοι από την αύξηση των ορίων ηλικίας είναι οι ασφαλισμένοι που δεν πρόλαβαν να συμπληρώσουν μέχρι τις 18-8-2015 το 50ό έτος της ηλικίας.
Αυτοί, από την εφαρμογή του νόμου, δηλαδή από τις 19 Αυγούστου και μετά θα επιβαρυνθούν με 5 επιπλέον χρόνια δουλειάς.
Ετσι, αντί να βγουν με μειωμένη σύνταξη στα 50 έτη θα βγουν στα 55 έτη. Ουσιαστικά από τις 19-8-2015 μέχρι και το 2022 διαμορφώνεται μια μεταβατική περίοδος με σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, έτσι ώστε μετά το 2022 να ισχύσουν τα γενικά όρια που καθορίζονται στο 62ο έτος για μειωμένη σύνταξη και στο 67ο έτος της ηλικίας για πλήρη σύνταξη.
Από τις νέες διατάξεις της αύξησης των ορίων ηλικίας εξαιρούνται οι εξής κατηγορίες ασφαλισμένων:
1. Οσοι αποχώρησαν από την υπηρεσία (λύση υπαλληλικής σχέσης) μέχρι και τις 18-8-2015. Για τα πρόσωπα αυτά ακόμη κι αν εκκρεμεί η έκδοση συνταξιοδοτικής πράξης εξακολουθούν να ισχύουν τα παλαιά ηλικιακά όρια που ίσχυαν όταν έληξε η υπαλληλική τους σχέση.
2. Οσοι απολύθηκαν από την υπηρεσία λόγω ανικανότητας από 19-8-2015 και μετά ή αποχώρησαν μετά την κρίσιμη ημερομηνία και ανήκουν στην κατηγορία των πασχόντων από τις «ειδικές παθήσεις» (παραπληγικοί, τετραπληγικοί, τυφλοί κ.λπ.)
3. Οσοι με βάση τον ν. 4336/2015 μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν με τη συμπλήρωση των 35 ή 37 ετών ασφάλισης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας, μετά την κρίσιμη ημερομηνία 18-8-2015.
4. Οι εκπαιδευτικοί που είχαν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι τις 31-12-2010 και κατά τις 18-8-2015 είχαν συμπληρώσει τα 30 έτη υπηρεσίας και το 55ο έτος της ηλικίας ή τα 30 έτη υπηρεσίας και το 60ο έτος της ηλικίας κατά περίπτωση.
5. Οι γονείς που έχουν παιδί άγαμο και ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία.
