Του Κωνσταντίνου Γώγου: Οι γερμανικές αποζημιώσεις πιο επίκαιρες(;) από ποτέ

Η πρόσφατη επίσκεψη της καγκελαρίου της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ, σε συνδυασμό με τις επίσημες δια στόματος του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου τοποθετήσεις, έφερε στην επικαιρότητα για άλλη μία φορά το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων.

Παρά τις αλλεπάλληλες και τις περισσότερες φορές αντικρουόμενες δημόσιες τοποθετήσεις Ελλήνων και Ευρωπαίων αξιωματούχων θα πρέπει να αναζητήσει κανείς τα νομικά δεδομένα που δίνουν ή όχι την δυνατότητα στην Ελλάδα να αναζητήσει δικαστικών τις λεγόμενες Γερμανικές Αποζημιώσεις.

-Advertisement-

Έως και σήμερα η αλήθεια είναι ότι οι Ελληνικές Κυβερνήσεις ουδέποτε κινήθηκαν ουσιωδώς προς την αναζήτηση των αποζημιώσεων και δεν διεκδίκησαν μεθοδικά και με επιμονή τις γερμανικές οφειλές. Κι όλα αυτά στην συνεχώς παρελκυστική και αδιάλλακτη στάση των γερμανικών κυβερνήσεων.

Αυτό όμως σε καμία περίπτωση δε σημαίνει ότι η Ελλάδα παραιτήθηκε από τη διεκδίκηση των επίδικων αποζημιώσεων, όπως άλλωστε προκύπτει από σωρεία εγγράφων, εκθέσεων, επιστολών, ρηματικών διακοινώσεων, λοιπών διπλωματικών. Ενδεικτικά αναφέρονται:

• α. 1945 – Διάσκεψη των Γερμανικών Επανορθώσεων στο Παρίσι: Η Ελληνική Αντιπροσωπεία υπό τον Αθανάσιο Ι. Σμπαρούνη προέβαλε το πρώτον την αξίωσή της έναντι της Γερμανίας για την πληρωμή της αξίας των προκαταβολών μέσω της Τράπεζας της Ελλάδος.
• β. 1952 – Διάσκεψη του Λονδίνου: Με επιστολή προς τον Γραμματέα της Διάσκεψης ετέθη εκ νέου θέμα επιστροφής του «Κατοχικού Δανείου».
• γ. 1966 – υπ’ αρ. ΦΔΓ 30-63/9-11-1966 Ρηματική Διακοίνωση, με την οποία η Ελληνική Κυβέρνηση εξέθεσε τα στοιχεία, από τα οποία προέκυπτε ότι «οι πληροφορίες της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης περί παραιτήσεως της Ελλάδας από τις αξιώσεις της από το “Κατοχικό δάνειο” δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα». Η Γερμανική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση με την υπ’ αρ. 68/67/31-3-1967 Ρηματική Διακοίνωσή της απάντησε ότι «ουδέποτε συνήγαγε .. ότι η Ελληνική Κυβέρνηση προτίθεται να παραιτηθεί επισήμως από νομικά θεμελιωμένες αξιώσεις που πιστεύει ότι έχει από την περίοδο της κατοχής κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο». Αρνήθηκε, πάντως, να τις εξετάσει επικαλούμενη το άρθρο 5 παρ. 2 της Συνθήκης του Λονδίνου για τη ρύθμιση των γερμανικών χρεών.
• δ. 1995 – Ρηματική Διακοίνωση του Έλληνα Πρέσβη στη Βόννη Θωμά Υψηλάντη, με την οποία η Ελληνική Κυβέρνηση, αφού εξέθεσε ότι δεν έχει παραιτηθεί των αξιώσεών της για αποζημιώσεις και επανορθώσεις και ότι έχουν πλέον ωριμάσει οι συνθήκες για την αντιμετώπιση του προβλήματος και για εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτής λύσης, εζήτησε την έναρξη διαπραγματεύσεων για τη ρύθμιση του «Κατοχικού Δανείου». Η Γερμανική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση δεν απάντησε με Ρηματική Διακοίνωση, αλλά με ανακοίνωση τύπου του Υφυπουργού Εξωτερικών, αναφέροντας ότι δεν είναι δυνατόν η Ελλάδα να προσδοκά ότι η Γερμανία θα προσέλθει σε συνομιλίες για το θέμα αυτό.
• ε. 1944 – Υπηρεσιακή Έκθεση Ι. Λαμπρούκου, Τμηματάρχη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.
• στ. 1946 – Υπηρεσιακή Έκθεση Αθανάσιου Ι. Σμπαρούνη, εκπροσώπου της Ελλάδας στη Διάσκεψη των Γερμανικών Επανορθώσεων στο Παρίσι.
• ζ. 1963 – Απόρρητη Υπηρεσιακή Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος.

=Advertisement=

-Advertisement-

Σε κάθε περίπτωση στη Σύμβαση της Χάγης του έτους 1907 δεν υπάρχει πρόβλεψη για παραγραφή αξιώσεων που στηρίζονται στη διεθνή αστική ευθύνη του κατέχοντος κράτους.

Λαμβάνοντας υπόψιν το γερμανικό επιχείρημα περί δήθεν αχρηστίας ή αποδυνάμωσης των αξιώσεων καθώς αυτές παρέμειναν εκκρεμείς για μεγάλο χρονικό διάστημα, αυτό σε καμία περίπτωση δε μπορεί να γίνει δεκτό καθώς το Ελληνικό Κράτος πάντοτε προέβαλε επιφύλαξη για τη μελλοντική ικανοποίηση των αξιώσεών του, εξαιτίας των πολεμικών επανορθώσεων, τόσο στους εσωτερικούς νόμους (π.χ. Ν. 2023/1052), όσον και στις διμερείς συμβάσεις (π.χ. σύμβαση της Βόννης στις 18-3-1960), αλλά και με επίσημες δηλώσεις των νομίμων εκπροσώπων του.

Κατόπιν, όλων των ανωτέρω και στα στενά πλαίσια ενός άρθρου θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι οι γερμανικές αποζημιώσεις σε καμία περίπτωση δεν έχουν παραγραφεί, η νομική τους αναζήτηση ωστόσο απαιτεί επιμονή και υπομονή και εθνικό σχέδιο για την επιτυχή έκβαση.