Η εμμηνόπαυση ξεκινάει όταν ο εμμηνορρυσιακός κύκλος ης γυναίκας έχει διακοπεί για ένα χρόνο και μπορεί να προκαλέσει συναισθηματικές και σωματικές παρενέργειες που ενδέχεται να επηρεάσουν τη σεξουαλική της ζωή. Εκτιμάται ότι το σεξ για το 17-24% των γυναικών στην εμμηνόπαυση μπορεί να είναι επώδυνο. Σύμφωνα όμως με τους ειδικούς υπάρχουν εναλλακτικές που βιωθούν στην αντιμετώπιση των πιο συχνών παρενεργειών.
Κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης μειώνονται τα επίπεδα των οιστρογόνων με αποτέλεσμα να υπάρχουν αλλαγές τόσο στα αιμοφόρα αγγεία όσο και στους ιστούς του κόλπου και του αιδοίου που τα καθιστούν πιο ευάλωτα. Οι περισσότερες σεξουαλικές παρενέργειες της εμμηνόπαυσης προέρχονται από την κολπική ατροφία μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από απώλεια ελαστικότητας, της λίπανσης και τους πάχους των τοιχωμάτων των ιστών του κόλπου και του αιδοίου. Οι ιστοί σταδιακά λεπταίνουν χάνουν τη φυσική τους λίπανση με αποτέλεσμα να τραυματίζονται και να ερεθίζονται πιο εύκολα κατά τη διάρκεια της συνουσίας. Αλλά σωματικά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης περιλαμβάνουν:
Τη μείωση του τόνου και της ελαστικότητας των κολπικών τοιχωμάτων
Πόνος, αιμορραγία ή αίσθημα καύσου κατά τη διάρκεια του σεξ
Μειωμένη libido
Δυσκολία στη σεξουαλική διέγερση
Επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις του ουροποιητικού
Στα πιο συχνά συναισθηματικά προβλήματα περιλαμβάνονται:
Άγχος, ευερεθιστότητα ή αβεβαιότητα
Έλλειψη συγκέντρωσης και κινήτρου
Κόπωση
Κατάθλιψη
Αίσθημα απώλειας
Απώλεια σεξουαλικής επιθυμία ή ενδιαφέροντος
Απώλεια αυτοπεποίθησης
Απώλεια οικειότητας
Αίσθημα αβοήθητου και απαξίωσης.
Μια μελέτη βρήκε ότι το 70% των εμμηνοπαυσιακών γυναικών που βίωναν πόνο κατά τη σεξουαλική πράξη ανέφερε επίσης ότι το πρόβλημα αυτό προκαλούσε ένταση στη σχέση με το σύντροφο
Πολλές φορές τα σωματικά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης προκαλούν ή επιδεινώνουν τα συναισθηματικά προβλήματα ιδιαίτερα αυτά που συνδέονται με τη σεξουαλική δραστηριότητα.
Ίσως ο πιο απλός τρόπος να ανακουφίσει μια γυναικά τις σεξουαλικές παρενέργειες της εμμηνόπαυσης είναι να παραμείνει σεξουαλικά ενεργή. Ο τακτικός σεξουαλικός ερεθισμός βοηθά την καλή αιμάτωση του κόλπου με αποτέλεσμα να διατηρείται η ελαστικότητα του και το σχήμα του.
Στις απλές συμβουλές για την αντιμετώπιση των σεξουαλικών παρενεργειών της εμμηνόπαυσης περιλαμβάνονται:
Η συχνή σεξουαλική δραστηριότητα
Η χρήση λιπαντικών πριν τη συνουσία
Η ενυδάτωση του κόλπου
Η αποφυγή σαπουνιών πλύσεων ελαίων ή αποσμητικών που θα μπορούσαν να προκαλέσουν κολπική ξηρότητα
Το πλύσιμο με χλιαρό νερό
Η αύξηση του χρόνου των προκαταρτικών με σκοπό τη σεξουαλική διέγερση
Η επένδυση σε δραστηριότητες που ενισχύουν το δεσμό του ζευγαριού
Ο έλεγχος του στρες μέσω της άσκησης ή των τεχνικών διαχείρισης
Η αναζήτηση βοήθειας από ειδικό
Η δοκιμή νέων σεξουαλικών πρακτικών
Η θεραπεία των μολύνσεων των φλεγμονών και των ερεθισμών του κόλπου και η αποφυγή προϊόντων που ερεθίζουν το δέρμα
Σχεδόν το 55% των γυναικών που υποφέρουν από συμπτώματα σχετικά με την εμμηνόπαυση δεν αναζητούν θεραπεία. Πολλές φορές βέβαια τα συμπτώματα υποχωρούν καθώς το σώμα σταδιακά προσαρμόζεται στις αλλαγές. Για κάποιες γυναίκες που έχουν επίμονα και σοβαρά συμπτώματα η ορμονική θεραπεία είναι απαραίτητη. Η θεραπεία είναι εξατομικευμένη ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε γυναίκας. Για παράδειγμα οι γυναίκες που έχουν αφαιρέσει τη μήτρα τους δεν έχουν ανάγκη από συμπλήρωμα προγεστερόνης. Οι πιο συχνές θεραπείες που χορηγούνται περιλαμβάνουν την τοπική αγωγή με οιστρογόνα ή προγεστερόνη σε μορφή ταμπλέτας, κρέμας ή υπόθετου, τη χαμηλή δόση αντισυλληπτικών, τη θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης που βοήθα επίσης στην αντιμετώπιση των εξάψεων, των αλλαγών της διάθεσης και των ήπιων καταθλιπτικών συμπτωμάτων καθώς επίσης τη χορήγηση αγωγής για την αντιμετώπιση άλλων προβλημάτων που συχνά συνυπάρχουν με την εμμηνόπαυση όπως είναι η υπέρταση, η κατάθλιψη και το άγχος.
Η λήψη ορμονικής θεραπείας θα πρέπει να αποκλείεται όταν:
Η γυναίκα έχει υπέρταση, διαβήτη, υψηλή χοληστερόλη ή πρόβλημα στο ήπαρ ή τους νεφρούς
Όταν υπάρχει οικογενειακό ή ατομικό ιστορικό καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού ή καρκίνου
Η γυναίκα καπνίζει ή καταναλώνει πολύ αλκοόλ
Υπάρχει ιστορικό χρόνιας αιμορραγίας η σχηματισμού θρομβώσεων
Η γυναίκα είναι άνω των 60 και πλέον μετεμμηνοπαυσιακή
Παράλληλα κυκλοφορούν χωρίς να χρειάζονται συνταγή ιατρού διάφορα φυτικά συμπληρώματα διατροφής, όπως αυτά που περιέχουν έλαια νυχτολούλουδου, ή φυτοοιστρογόνα που υπόσχονται να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. Δυστυχώς δεν υπάρχουν επαρκή ερευνητικά δεδομένα που να τεκμηριώνουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια τους ενώ ο αρμόδιος οργανισμός φαρμάκων δεν μπορεί να τα ελέγξει, ακριβώς επειδή ανήκουν στα συμπληρώματα.
Επιπλέον οι φαρμακευτικές εταιρίες κατασκεύασαν βιομιμητικές ορμονικές θεραπείες ανταποκρινόμενες στον αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων και καρκίνου που συνδέεται με τις παραδοσιακές ορμονικές θεραπείες. Οι θεραπείες αυτές περιλαμβάνουν ορμόνες από φυτά που μπορεί να είναι καλύτερα ανεκτές από το σώμα και συμφώνα με πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα είναι ασφαλείς
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι οι γυναίκες δε θα πρέπει να εμπιστεύονται τις βιομιμητικές θεραπείες που παρασκευάζονται κατά παραγγελία καθώς δεν ελέγχονται και δεν υπάρχει καμία εγγύηση για την αποτελεσματικότητα ή την ασφάλεια τους.
