Τριπλάσια ήταν τα mobile κακόβουλα λογισμικά που ανιχνεύτηκαν το 2016 σε σύγκριση με το 2015 ενώ σε μόλις ένα χρόνο απελευθερώθηκε ένας όγκος που αντιστοιχεί στο 50% όλων των κακόβουλων λογισμικών που εντοπιστήκαν τα προηγούμενα 11 έτη. Συγκεκριμένα το 2016 εντοπίστηκαν συνολικά 8,5 εκατομμύρια κακόβουλες εγκαταστάσεις έναντι 15,77 εκατομμύρια την περίοδο 2004-2015.
Όπως αποδεικνύον τα ευρήματα της ετήσιας έκθεσης της Kaspersky Lab με τίτλο «Mobile Virusology», πρωτοστάτες των κακόβουλων λογισμικών ήταν τα mobile διαφημιστικά Trojans που αποτελούν σήμερα τα 16 εκ. των 20 κορυφαίων κακόβουλων λογισμικών, σε σχέση με τα 12 εκατ. που ήταν το 2015. Αξίζει να σημειωθεί πως για την έρευνα συνεισέφεραν και ειδικοί αξιωματούχοι του Ιnterpol Global Complex for Innovation (IGCI) με μία ανάλυση για το mobile κακόβουλο λογισμικό που υπάρχει στο Dark Web.
Όπως κατέγραψαν τα προϊόντα της Kaspersky Lab που παρέχουν ασφάλεια για mobile συσκευές ανέφεραν το 2016 εντοπίστηκαν περίπου 40 εκατομμύρια προσπάθειες για επιθέσεις mobile κακόβουλου λογισμικού, με πάνω από 4 εκατομμύρια χρήστες Android να προστατεύονται (το αντίστοιχο νούμερο ήταν 2,6 εκατομμύρια το 2015).
Επιπλέον καταγράφηκαν πάνω από 260.000 ανιχνευμένα πακέτα εγκαταστάσεων mobile ransomware Trojans (μία αύξηση σχεδόν 8,5 φορές, από χρόνο σε χρόνο) την ώρα που περισσότεροι από 153.000 μοναδικοί χρήστες στοχοποιήθηκαν από mobile ransomware (αύξηση 1,6 φορές μεγαλύτερη σε σύγκριση με το 2015).
Οι πιο διαδεδομένοι τύποι Trojan το 2016 είχαν τη μορφή διαφημίσεων, 16 από τα 20 κορυφαία κακόβουλα λογισμικά. Τα συγκεκριμένα Trojans είναι σε θέση να καταργήσουν βασικά δικαιώματα rooting, επιτρέποντας στα κακόβουλα λογισμικά όχι μόνο να προβάλουν με επιθετικό τρόπο διαφημίσεις στις «μολυσμένες» συσκευές, συχνά καθιστώντας αδύνατη τη χρήση τους, αλλά επίσης και να εγκαθιστούν κρυφά άλλες εφαρμογές ή ακόμα και να αγοράσουν εφαρμογές στο Google Play.
Σε πολλές περιπτώσεις, τα Trojans ήταν σε θέση να εκμεταλλευτούν τα μέχρι πρότινος διορθωμένα τρωτά σημεία, επειδή οι χρήστες δεν είχαν εγκαταστήσει τις τελευταίες ενημερώσεις.
Περαιτέρω, το συγκεκριμένο κακόβουλο λογισμικό εγκαθιστά ταυτόχρονα τις προεκτάσεις του στο ευρετήριο του συστήματος, κάτι το οποίο καθιστά τη θεραπεία της «μολυσμένης» συσκευής αρκετά δύσκολη. Μερικά διαφημιστικά Trojans έχουν τη δυνατότητα να «μολύνουν» την εικόνα αποκατάστασης (recovery image), κάνοντας αδύνατη τη λύση του προβλήματος ακόμα και με επαναφορά στις εργοστασιακές ρυθμίσεις.
Παρακλάδια αυτής της κατηγορίας κακόβουλου λογισμικού έχουν βρεθεί επανειλημμένα στο επίσημο Google Play app store, όπως για παράδειγμα ένας μεταμφιεσμένος οδηγός για το Pokémon GO. Στην περίπτωση αυτή, η συγκεκριμένη εφαρμογή «κατέβηκε» περισσότερες από 500.000 φορές και αναγνωρίζεται με το όνομα Trojan.AndroidOS.Ztorg.ad.
Αύξηση βέβαια σημείωσαν και τα mobile ransomware προγράμματα. Συγκεκριμένα 67 χώρες δέχτηκαν επίθεση με προγράμματα Trojan-Ransom, μέγεθος αυξημένο κατά 1,6 φορές σε σύγκριση με το 2015. Μέσα στο 2016, 153.258 μοναδικοί χρήστες από 167 χώρες δέχτηκαν επίθεση από Trojan-Ransom προγράμματα, αριθμός μεγαλύτερο κατά 1,6 φορές από τον αντίστοιχο του 2015.
Αξίζει να σημειώσουμε πως το μοντέρνο ransomware επικαλύπτει τα παράθυρα που λειτουργεί ο χρήστης με απαιτητικά μηνύματα, κάνοντας αδύνατη τη χρήση της συσκευής. Αυτό το στοιχείο χρησιμοποιήθηκε από το πιο γνωστό ransomware λογισμικό το 2016 – το Trojan-Ransom.AndroidOS.Fusob.
Το Trojan αυτό επιτίθεται κυρίως σε χρήστες στη Γερμανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά αποφεύγει χρήστες στη Ρωσία και κάποιες γειτονικές της χώρες. Μόλις ξεκινήσει, τρέχει έναν έλεγχο στη γλώσσα της συσκευής και έπειτα, αφού ελέγξει τα αποτελέσματα, μπορεί να σταματήσει την εκτέλεση της διαδικασίας. Οι ψηφιακοί εγκληματίες που βρίσκονται πίσω από τα αυτά τα Trojan ζητούν από 100 έως 200 δολάρια για να ξεκλειδώσουν μια συσκευή. Η πληρωμή μπορεί να γίνει μόνο με τη χρήση προπληρωμένων iTunes καρτών.Mobile Banking Trojan: μία εκτινασσόμενη απειλή.
Αύξηση και στις επιθέσεις από mobile banking Trojans
Ανοδικά κινήθηκαν και οι επιθέσεις από mobile banking Trojans. Συγκεκριμενα την χρονιά που πέρασε περισσότεροι από 305.000 χρήστες σε 164 χώρες δέχτηκαν επίθεση από mobile banking Trojans, σε σύγκριση με πάνω από 56.000 χρήστες σε 137 χώρες το προηγούμενο έτος.
Η Ρωσία, η Αυστραλία και η Ουκρανία αποτέλεσαν τις 3 πρώτες χώρες σε κατάταξη που δέχτηκαν επιθέσεις, με βάση το ποσοστό των χρηστών που δέχτηκαν επίθεση από mobile banking Trojans σε σχέση με τους χρήστες που έχουν πέσει θύματα mobile malware συνολικά.
Τα mobile banking Trojans συνέχισαν να εξελίσσονται μέσα στο χρόνο. Πολλά από αυτά απέκτησαν εργαλεία για να παρακάμψουν τους νέους Android μηχανισμούς ασφαλείας και ήταν σε θέση να συνεχίσουν να κλέβουν πληροφορίες χρηστών από τις πιο πρόσφατες εκδόσεις του λειτουργικού συστήματος. Την ίδια στιγμή, οι προγραμματιστές των mobile banking Trojans επανειλημμένα ενίσχυαν τα δημιουργήματά τους με νέες δυνατότητες. Για παράδειγμα, η «οικογένεια» Marcher, εκτός από τη συνήθη επικάλυψη τραπεζικών εφαρμογών, ανακατευθύνει συχνά τους χρήστες από τις ιστοσελίδες χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε ιστοσελίδες phishing.
Ελκυστικό παραμένει το Dark Web
Σύμφωνα με τους ειδικούς αξιωματούχους του Interpol Global Complex for Innovation (IGCI), οι οποίοι συνέβαλαν επίσης στην έκθεση, το Dark Web παραμένει ένα ελκυστικό μέσο για τη διεξαγωγή παράνομων επιχειρήσεων και δραστηριοτήτων. Δεδομένης της ισχυρής ανωνυμίας του, των χαμηλών τιμών και της πελατοκεντρικής στρατηγικής, το Dark Web παρέχει ένα μέσο για τους εγκληματικούς φορείς να επικοινωνούν και να συμμετάσχουν σε εμπορικές συναλλαγές, στην αγορά και την πώληση διαφόρων προϊόντων και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των mobile malware. To mobile κακόβουλο λογισμικό προσφέρεται για πώληση ως πακέτα λογισμικού (π.χ. απομακρυσμένης πρόσβασης Trojans – RATs), ατομικές λύσεις και εξελιγμένα εργαλεία, όπως αυτά αναπτύχθηκαν από επαγγελματίες ή, σε μικρότερη κλίμακα, ως μέρος ενός μοντέλου «Bot as a Service». Το mobile malware είναι επίσης «αντικείμενο ενδιαφέροντος» για καταστήματα προμηθευτών, φόρουμ και social media.
«Το 2016, συνεχίστηκε η αύξηση του αριθμού των διαφημιστικών Trojans που είναι σε θέση να εκμεταλλευτούν τα δικαιώματα super-user. Καθ ‘όλη τη διάρκεια του έτους, ήταν η κορυφαία απειλή και δε βλέπουμε κανένα σημάδι αλλαγής της τάσης αυτής. Οι ψηφιακοί εγκληματίες εκμεταλλεύονται το γεγονός ότι οι περισσότερες συσκευές δε λαμβάνουν ενημερώσεις λειτουργικού συστήματος (ή τις λαμβάνουν όταν είναι ήδη αργά), και ως εκ τούτου είναι ευάλωτες σε παλιά, γνωστά και άμεσα διαθέσιμα expoits. Επιπλέον, βλέπουμε ότι το mobile τοπίο γίνεται «αποπνικτικό» για τους ψηφιακούς εγκληματίες και αρχίζουν να αλληλεπιδρούν περισσότερο με τον κόσμο πέρα από τα smartphones. Ίσως το 2017 θα δούμε μεγάλες επιθέσεις σε IoT συστατικά, οι οποίες θα ξεκινήσουν από φορητές συσκευές», καταλήγει ο Roman Unuchek, Senior Malware Analyst της Kaspersky Lab ΗΠΑ.
