Παρόλο που οι σύγχρονοι άνθρωποι όλο και περισσότερο συνηθίζουν να κάνουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα και να γεμίζουν όλο και περισσότερο το πρόγραμμά τους, η αναβλητικότητα φαίνεται πως συνεχίζει να απασχολεί πολλούς από εμάς.
Πολλοί άνθρωποι που ζητούν τη βοήθεια ψυχολόγου παραπονιούνται ότι δεν είναι αποδοτικοί και νιώθουν πως δεν τα καταφέρνουν. Βρίσκονται διαρκώς σε ένα φαύλο κύκλο αυτοκριτικής και απογοήτευσης. «Οι άλλοι μου λένε ότι είμαι αναβλητικός και έχουν δίκιο. Θα έπρεπε να προσπαθώ περισσότερο, αλλά δεν ξέρω πως», είναι κάτι που λένε συχνά.
Οι ερευνητές των γνωστικών επιστημών και της ψυχολογίας έχουν εκδηλώσει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους μηχανισμούς, τη χρησιμότητα αλλά και τους τρόπους αντιμετώπισης της αναβλητικότητας. Παραδόξως, φαίνεται να συμφωνούν ότι στην καρδιά αυτής της συμπεριφοράς βρίσκεται κάτι που φαινομενικά είναι αντίθετο: η τελειομανία. Η τελειομανία αφορά την προσδοκία μας να εξαντλήσουμε τις δυνατότητες που έχουμε να ολοκληρώσουμε κάτι με ένα τέλειο τρόπο. Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η προσδοκία είναι μη ρεαλιστική και για αυτό παρά τις προσπάθειες, ο τελειομανής βιώνει πάντα ένα αίσθημα ανικανοποίητου.
Πώς όμως η τελειομανία συνδέεται με την αναβλητικότητα;
Το κυνήγι της τελειότητας μας κάνει να αντιστεκόμαστε τόσο στο να ξεκινήσουμε ένα έργο, όσο και στο να το ολοκληρώσουμε. Η τελειομανία είναι η μεταμφίεση του φόβου ότι θα κριθούμε ή θα αποτύχουμε. Με αυτό τον τρόπο, το να αποφεύγουμε ή να αναβάλλουμε μας βοηθάει προσωρινά να ανακουφίσουμε το άγχος της κριτικής ή της απόρριψης. Δε μας βοηθάει όμως να προχωρήσουμε στην καθημερινότητα μας αλλά και να ολοκληρώσουμε τα σχέδια μας σε βάθος χρόνου.
Η αναβλητικότητα δεν μπορεί να απαλειφθεί εντελώς από τη ζωή μας. Υπάρχουν όμως απλοί τρόποι για να την περιορίσουμε.
«Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός»
Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι αν διευκολύνουμε την έναρξη ενός έργου τότε έχουμε περισσότερες πιθανότητες να το ολοκληρώσουμε. Στην περίπτωση αυτή, το «κάθε αρχή και δύσκολη» περιγράφει πολύ εύστοχα τη δυσκολία που έχουμε να αρχίσουμε κάτι. Χρειάζεται λοιπόν να παρακάμψουμε αυτό το αρχικό εμπόδιο και τα πράγματα γίνονται πιο εύκολα.
Ξεκινήστε με στόχο να δουλέψετε για 15 λεπτά και με τη σκέψη ότι μετά από το διάστημα αυτό θα σταματήσετε. Οι πιθανότητες να ολοκληρώσετε το έργο σας αυξάνονται κατακόρυφα. Επίσης, είναι πιθανότερο να αισθανθείτε πολύ καλύτερα από ότι θα περιμένατε πριν ξεκινήσετε τη δουλειά σας.
«Κάντο πρόχειρα»
Οι περισσότεροι επιτυχημένοι επαγγελματίες ξεκινούν τις δουλειές τους κάνοντας μια «πρόχειρη αρχή». Αν για παράδειγμα, έχετε να γράψετε ένα κείμενο, ξεκινήστε με ένα προσχέδιο ακόμα και αν δες σας καλύπτει απόλυτα. Είναι σίγουρο ότι η δουλειά σας θα ολοκληρωθεί πιο εύκολα.
«Ξεκίνα από τα δύσκολα»
Υπάρχει μια σειρά από έρευνες που δείχνουν ότι αν υπάρχει μια κλίμακα δυσκολίας στις καθημερινές υποχρεώσεις που έχουμε, τότε είναι καλύτερα να ξεκινάμε τη μέρα μας με την πιο δύσκολη. Αν και μοιάζει παράδοξο, φαίνεται ότι αν επιτελέσουμε το πιο δύσκολο έργο της ημέρα πρώτο, τότε τα υπόλοιπα θα μας φανούν πιο εύκολα. Αυτός είναι ένας απλός τρόπος (αν και όχι εύκολος) για να χτίσουμε σταδιακά την αυτό-πειθαρχία μας.
