Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος σήμερα και τα δάση της ηπειρωτικής Ελλάδας εκπέμπουν σήμα κινδύνου. Τα ελατοδάση και τα πλατάνια ξεραίνονται μαζικά, προσβεβλημένα από παθογόνους μύκητες και φλοιοφάγα έντομα, απειλώντας την ισορροπία ολόκληρων οικοσυστημάτων.
Η κλιματική αλλαγή επιταχύνει την καταστροφή, καθώς οι ακραίες θερμοκρασίες και η παρατεταμένη ξηρασία ευνοούν την εξάπλωση των παθογόνων. Τα δέντρα προσβάλλονται μέχρι τη ρίζα, με μοναδική διαθέσιμη λύση τη στοχευμένη υλοτόμηση και απομάκρυνσή τους από τα δάση. Ωστόσο, όσο η κλιματική κρίση εντείνεται, η απειλή αφανισμού των δασών παραμένει.
Μαζικός αφανισμός πλατανιών και ελάτων
Ο παθογόνος μύκητας έχει ήδη νεκρώσει χιλιάδες πλατάνια σε όλη την Ελλάδα – αρκετά από αυτά υπεραιωνόβια. Ο μύκητας προσβάλλει όχι μόνο τα μεγάλα αλλά και τα μικρά δέντρα, αλλάζοντας εντελώς την εικόνα των παραποτάμιων περιοχών.
Σύμφωνα με τις επιστημονικές παρατηρήσεις, ο σημαντικότερος παράγοντας διασποράς είναι ο άνθρωπος, μέσω μηχανημάτων εκσκαφής και εργαλείων κοπής. Ο μύκητας προκαλεί μεταχρωματικό έλκος και αναπτύσσεται μέσα στο ξύλο, προσβάλλοντας ρίζες, κορμούς και κλαδιά. Το ξύλο των νεκρών δέντρων απαγορεύεται να χρησιμοποιηθεί για καύση, καθώς η μεταφορά του ενέχει σοβαρό κίνδυνο εξάπλωσης της ασθένειας.
«Η κατάσταση είναι δραματική», λέει ο δήμαρχος Αγράφων
Ο δήμαρχος Αγράφων, Αλέξης Καρδαμπίκης, περιγράφει τη δραματική κατάσταση στην περιοχή:
«Βλέπεις ξερά δέντρα ακόμη και στα ρέματα. Στη Γρανίτσα η κατάσταση είναι πολύ άσχημη. Στα έλατα εμφανίστηκε νέα αρρώστια, ενώ τα πλατάνια άρχισαν να ξεραίνονται μαζικά τα τελευταία 3-4 χρόνια. Οι συνέπειες είναι πολλαπλές. Χάνονται δάση, αλλάζει η φυσιογνωμία ολόκληρων περιοχών και όλοι ξέρουμε πόσο μεγάλη σημασία έχουν τα δέντρα για το οικοσύστημα συνολικά.»
Ανησυχία και στη Στερεά Ελλάδα
Η δασολόγος και αντιπεριφερειάρχης Ορεινής και Δασικής Πολιτικής Στερεάς, Κατερίνα Καλαντζή, εξηγεί ότι το πρόβλημα επεκτείνεται σε όλη τη Στερεά Ελλάδα, ενώ φοβούνται ότι για τα πλατάνια δεν υπάρχει πλέον σωτηρία.
Το φαινόμενο ξήρανσης εντοπίζεται εδώ και μια δεκαετία, ωστόσο πλέον η εξάπλωση είναι ραγδαία. Σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών του ΕΛΓΟ «Δήμητρα», πραγματοποιήθηκαν εργαστηριακές αναλύσεις που δείχνουν πως η ξήρανση οφείλεται σε συνδυασμένη δράση ξυλοφάγων και φλοιοφάγων εντόμων, τα οποία εμφανίζουν πληθυσμιακή έκρηξη.
Προτάσεις για περιορισμό της εξάπλωσης
Το Ινστιτούτο προτείνει την έγκαιρη υλοτόμηση και απομάκρυνση των προσβεβλημένων δέντρων, ώστε να μειωθεί ο πληθυσμός των εντόμων και να περιοριστεί η εξάπλωση. Η καταλληλότερη περίοδος για αυτές τις παρεμβάσεις είναι από το φθινόπωρο έως την άνοιξη, καθώς τα έντομα παραμένουν τότε εντός του ξύλου και οι επεμβάσεις είναι πιο αποτελεσματικές.
Ιδιαίτερη σημασία δίνεται επίσης στον έλεγχο των φυτωρίων και στην απολύμανση των εργαλείων (αλυσοπρίονα, κ.ά.), για την αποτροπή μεταφοράς παθογόνων από μολυσμένες σε υγιείς περιοχές.
Σε περιοχές με δύσκολη πρόσβαση, το Ινστιτούτο προτείνει να αφαιρείται μόνο ο φλοιός των προσβεβλημένων δέντρων, ώστε τα έντομα να εκτεθούν σε εξωτερικούς παράγοντες και να μειωθεί η αναπαραγωγή τους.
Επείγουσα ανάγκη για χρηματοδότηση και δράση
Τα αποτελέσματα της έρευνας έχουν κοινοποιηθεί στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με σκοπό τον άμεσο συντονισμό με την Επιθεώρηση Εφαρμογής Δασικής Πολιτικής και τις τοπικές επιτροπές δασών. Ο στόχος είναι να εξασφαλιστούν οι απαραίτητες χρηματοδοτήσεις και να επισπευστούν οι ενέργειες απομάκρυνσης των νεκρωμένων και προσβεβλημένων δέντρων.
Οι περιοχές που πλήττονται περισσότερο είναι η Φθιώτιδα, η Ευρυτανία, η Φωκίδα και η Βοιωτία.
Σημείωση: Τα σχόλια που εμφανίζονται κάτω από τα άρθρα αποτελούν προσωπικές απόψεις των χρηστών που τα δημοσίευσαν και δεν εκφράζουν απαραίτητα τις θέσεις ή απόψεις του Lamianow.gr.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, σχόλια που έχουν διατυπωθεί δημόσια σε κοινωνικά δίκτυα ενδέχεται να εμφανίζονται κάτω από τα άρθρα, όταν έχουν δημοσιευθεί κάτω από σχετικές αναρτήσεις του ίδιου άρθρου. Το Lamianow.gr δεν φέρει ευθύνη για το περιεχόμενο αυτών των σχολίων.
Αν κάποιο σχόλιο θεωρείτε ότι παραβιάζει δικαιώματα, είναι προσβλητικό ή έχει αποσυρθεί από την αρχική του πηγή, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο lamianow.gr@gmail.com για την άμεση αφαίρεσή του.