Μπορεί τα ποσά των 279 δισ. ευρώ για το 2023 και των 326 δισ. ευρώ που αναμένεται για το 2024 για τις αμυντικές δαπάνες των 27 κρατών μελών της ΕΕ να φαντάζουν μεγάλα αλλά ουσιαστικά είναι …πολύ λίγα καθώς παραμένουν καθηλωμένα κάτω από το 2% του ΑΕΠ.
Οι πόλεμοι και οι συγκρούσεις σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή αντί να κοπάζουν διευρύνονται με αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα και γεωστρατηγικές ανακατατάξεις και θέτουν σοβαρά το ζήτημα της ασφάλειας της περιοχής. Μάλιστα οι εξελίξεις τρέχουν ενώ βρισκόμαστε σε αναμονή της ανάληψης της προεδρίας των ΗΠΑ από τον Ντόναλντ Τραμπ και τις νέες πολιτικές που έχει ανακοινώσει.
Στα στοιχεία που δημοσίευσε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας (EDA) με την ετήσια έκθεση στην οποία παρουσιάζονται λεπτομερώς οι αμυντικές δαπάνες και των 27 κρατών μελών της ΕΕ αποτυπώνεται μεν νέο ρεκόρ για ένατο συνεχόμενο έτος ύψους 279 δισ. ευρώ αυξημένες κατά 10% σε σχέση με το 2022 και 30% σε σχέση με το 2021, αλλά τα κράτη μέλη εξακολουθούν να μην επιτυγχάνουν το 2% συνολικά καθώς το ποσοστό κυμάνθηκε στο 1,6% του ΑΕΠ πολύ πίσω από την κατευθυντήρια γραμμή του ΝΑΤΟ. Είναι ενδεικτικό βέβαια ότι 22 από τα κράτη μέλη αύξησαν τις αμυντικές δαπάνες, με 11 από αυτές ακόμα και πάνω από 10%.
Πρόβλεψη για το 2024
Η έκθεση Coordinated Annual Review on Defence (CARD) που παρέχει μια επισκόπηση και ανάλυση του αμυντικού τοπίου της ΕΕ για τα κράτη μέλη, προβλέπει:
• Οι αμυντικές δαπάνες της ΕΕ σύμφωνα με την έκθεση πρόβλεπεται ότι θα αυξηθούν περαιτέρω και θα φθάσουν τα 326 δισ. ευρώ το 2024.
• Οι αμυντικές επενδύσεις αναμένεται να φθάσουν το 31% των συνολικών αμυντικών δαπανών σε ποσοστό ρεκόρ, με τις δαπάνες για έρευνα και τεχνολογία (Ε&Τ) να αυξάνονται σε 5 δισ. ευρώ το 2024
• Οι δαπάνες για προμήθειες παρουσιάζουν συνεχή αύξηση και θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 90 δισ. ευρώ το 2024
Θολώνει η αμυντική έρευνα και τεχνολογία
Το ποσό ρεκόρ των 72 δισεκατομμυρίων ευρώ διατέθηκε για αμυντικές επενδύσεις που αντιστοιχούν στο 26% των συνολικών αμυντικών δαπανών. Η κατανομή αυτή κατευθύνθηκε όμως κατά κύριο λόγο στην προμήθεια νέου εξοπλισμού, η οποία αυξήθηκε κατά 19% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Το 2023, η συνολική χρηματοδότηση για συνεργατικά έργα έρευνας και τεχνολογίας (Ε&Τ) που δρομολογήθηκαν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας (ΕDΑ), στις προσκλήσεις 2021 και 2022, έφθασε περίπου τα 100 εκατ. ευρώ για έργα.
Παρά τις αυξημένες δαπάνες που προορίζονται για αμυντική έρευνα και τεχνολογία, τα κράτη μέλη, σύμφωνα με την έκθεση, εξακολουθούν να μην επιτυγχάνουν το 2% των αμυντικών δαπανών που προορίζονται για δραστηριότητες Έρευνα και Ανάπτυξη με μόνο δύο χώρες να το πιάνουν το ποσοστό.
Δαπάνες για αγορά από το ράφι
Το πόσο πίσω βρίσκεται ακόμα η Ευρώπη φαίνεται από την δήλωση που έκανε ο διευθύνων σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας Jiří Šedivý ο οποίος να μεν χαιρέτησε την νέα αύξηση αλλά ταυτόχρονα σχολίασε και τα αρνητικά: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση κάνει βήματα προόδου στις αμυντικές επενδύσεις, ωθούμενη από τον επείγοντα χαρακτήρα των απειλών που αντιμετωπίζουμε. Παρόλα αυτά, ένα μεγάλο ποσοστό δαπανάται για εξοπλισμό που αγοράζεται από το ράφι εκτός ΕΕ, γεγονός που υπογραμμίζει την ανάγκη να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή αμυντική τεχνολογική και βιομηχανική βάση. Η από κοινού αγορά εξοικονομεί χρήματα, ενώ η από κοινού ανάπτυξη μέσων μας κάνει πιο ανεξάρτητους» σημείωσε.
«Χαιρετίζω, συμπλήρωσε, την αύξηση των δαπανών για την έρευνα. Ωστόσο, η Ευρώπη υστερεί έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας σε επενδύσεις στην αμυντική έρευνα και τεχνολογία. Για να διασφαλίσουμε το μέλλον της Ευρώπης, πρέπει να δώσουμε προτεραιότητα στην καινοτομία και την ενότητα».
Στη κορυφή η Ελλάδα
Το 2023 πολλά κράτη δεσμεύτηκαν να επιτύχουν μεμονωμένα την κατευθυντήρια γραμμή του 2% του ΝΑΤΟ με 8 από αυτά να το καταφέρνουν και δύο από αυτά ακόμα και να το ξεπερνούν. Ιδιαίτερα ψηλά στη λίστα βρίσκεται η Ελλάδα η οποία βρίσκεται στην τέταρτη θέση.
Ειδικότερα η Πολωνία δαπάνησε το 3,3% του ΑΕΠ της στην άμυνα με την Εσθονία να την ακολουθεί με 3% και τη Λετονία στο 2,9%. Και οι τρείς αυτές χώρες δεν είναι τυχαίο ότι είναι γείτονες της Ρωσίας.
Με γείτονα την Τουρκία δεν είναι επίσης τυχαίο ότι στην αμέσως επόμενη θέση βρίσκεται η Ελλάδα με ποσοστό 2,8% του ΑΕΠ.
«Φαίνεται ότι το 2% δεν θα είναι αρκετό για να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε. Θα πρέπει να ληφθούν περισσότερα μέτρα», είχε τονίσει μόλις τον περασμένο Νοέμβριο ο Ζοζέπ Μπορέλ και επισήμανε ότι «Η Ευρώπη πρέπει να κάνει περισσότερα και γρηγορότερα για να αυξήσει τις αμυντικές της ικανότητες, όχι μόνο για να στηρίξει την Ουκρανία, αλλά και για τη δική της ασφάλεια».
newmoney.gr
