«Όχι, δεν μπορείς να το φας αυτό»
Δεν έχει φάει ακόμη μεσημεριανό ή ο λαιμός του πονάει επειδή τον κόλλησε το μωρό ή, εν πάση περιπτώσει, δεν επιτρέπεται να φάει παγωτό σήμερα. Όμως το ζητάει σαν να είναι ο μοναδικός δρόμος προς την ευτυχία. Πρέπει να αρνηθείτε, αλλά η αντίδρασή του ξέρετε ότι θα είναι τουλάχιστον έντονη.
Τι μπορείτε να κάνετε;
«Πάμε να φτιάξουμε κρεμούλα;» ή «Εγώ θα φάω δημητριακά, άμα θέλεις μπορώ να βάλω και σε ‘σένα.». Δώστε με ενθουσιώδη τρόπο μερικές νόστιμες και υγιεινές εναλλακτικές. Τα φρούτα περιέχουν φρουκτόζη και, σε ορισμένες περιπτώσεις, γλυκόζη κι έτσι συνήθως τα παιδιά τα συμπαθούν. Μπορείτε να κάνετε την υγιεινή εναλλακτική ακόμη πιο ελκυστική δείχνοντας οι ίδιοι ενθουσιασμένοι με την ιδέα και φτιάχνοντας το σνακ μαζί -τα παιδιά λατρεύουν να τους αναθέτουν αρμοδιότητες «μεγάλων».
Την επόμενη φορά που θα σας ζητήσει παγωτό ή κάποιο άλλο «απαγορευμένο» φαγητό, αντί να πείτε «όχι», εξηγήστε ότι «τα γλυκά/ τα πατατάκια κ.ο.κ. χαλάνε τα δόντια μας» και πριν προλάβει να ξεσπάσει η θύελλα αντιπροτείνετε να φτιάξετε και να φάτε μαζί μια άλλη ελκυστική επιλογή.
«Όχι η μπάλα μέσα στο σπίτι!»
Τυπικός λόγος εκνευρισμού και φωνών σε μια οικογένεια με μικρό παιδί είναι οι διάφορες απαγορεύσεις σχετικά με το παιχνίδι μέσα στο σπίτι. Τα παιδιά είναι γεμάτα ενέργεια και διάθεση να ανακαλύψουν τον κόσμο, έτσι καμιά φορά το να κάνουν φούσκες από σαπουνόνερο πάνω απ’ τον υπολογιστή σας ή να «βαρέσουν» σουτ με την μπάλα τους στο βάζο της γιαγιάς σας φαντάζει εξαιρετική επιλογή. Όταν η μαμά έξαλλη φωνάξει «Όχι εδώ μέσα!» παίρνοντας πανικόβλητη το παιχνίδι απ’ τα χέρια του παιδιού, τότε -τις περισσότερες φορές- αυτό που θα ακολουθήσει θα είναι πανδαιμόνιο.
Τι μπορείτε να κάνετε;
Αντί να πείτε ένα στεγνό «όχι» λέγοντας τι απαγορεύεται να κάνει (και δημιουργώντας ένταση), πείτε του τι επιτρέπεται. Πείτε του: «Βάλε το μπουφάν σου και πάμε να κάνουμε φούσκες στο μπαλκόνι» ή «Αν παίξεις μπάλα στο σαλόνι, μπορεί κατά λάθος να σπάσεις την τηλεόραση και μετά πού θα βλέπουμε παιδικά; Θες να πάμε το απόγευμα στην παιδική χαρά να παίξουμε;». Σίγουρα υπάρχει κάτι που αγαπά το παιδί σας να κάνει αντί γι’ αυτό που απαγορεύεται.
Σκεφτείτε γρήγορα και προτείνετέ το, ούτως ώστε να το προτιμήσει, αφού εξηγήσετε με ηρεμία πώς προκύπτει η απαγόρευση και ποιες θα είναι οι δυσάρεστες συνέπειες της πράξης του (ιδανικά, δείξτε του ότι οι συνέπειες αυτές το αφορούν -για παράδειγμα: «Θα χαλάσει ο υπολογιστής και δεν θα μπορούμε να παίξουμε παιχνίδια»/ «Θα χτυπήσει το μωρό και θα κλαίει»/ «Θα λερωθεί το χαλί και μετά θα πρέπει να το πλύνουμε -και πώς θα προλάβουμε να πάμε στη γιαγιά, αν πρέπει να το πλύνουμε;».
Πριν βιαστείτε να περάσετε στο «όχι», ρωτήστε το παιδί γιατί ζητάει ό,τι ζητάει. Η αιτιολόγηση προβλέπεται ανεπαρκής κι αυτό σας δίνει το περιθώριο να αρνηθείτε δικαιολογημένα και πιο «μαλακά», αφού -αν μη τι άλλο- το παιδί ξέρει ότι το έχετε ακούσει και του έχετε δώσει την προσοχή σας.
Αν σας ζητήσει να του αγοράσετε κάτι που είδε όσο ψωνίζετε παρέα, εξηγήστε ότι δεν έχετε αρκετά χρήματα για να το αγοράσετε και υποσχεθείτε του ότι «Στο σπίτι θα παίξουμε με το καινούριο τρακτέρ που σου πήρε η νονά» (φροντίζοντας να τηρήσετε την υπόσχεσή σας). Δώστε του κάτι να περιμένει, που ξέρετε ότι θα του αρέσει για να αποσπάσετε την προσοχή του και να του δείξετε ότι ήδη έχετε ό,τι χρειάζεστε για να παίξετε και να περάσετε καλά.
«Να σου δείξω πώς παίζουμε μ’ αυτό;»
Αν έχετε παιδιά με διαφορά ηλικίας τότε έχετε σίγουρα γίνει μάρτυρες της ακόλουθης σκηνής: ο/ η μεγάλος/η παίζει ήσυχα με τα παιχνίδια του και ξαφνικά το μικρότερο αδερφάκι εμφανίζεται απ’ το πουθενά και αρχίζει να παριστάνει τον Γκοτζίλα, κατεδαφίζοντας τον πύργο από τουβλάκια ή αρπάζοντας αυτοκινητάκια. Αν η κατάσταση ξεφύγει πρέπει να επέμβετε. Το να πεις όμως σ’ ένα νήπιο «Όχι, δεν θα παίξεις μ’ αυτό. δεν είναι δικό σου» ή «Όχι, δεν το κάνουμε έτσι» θα προκαλέσει θυμό, γκρίνια ή/και κλάματα.
Αντί λοιπόν να παρέμβετε φωνάζοντας «Μη!» και «Όχι!», καθίστε κοντά του, ζητήστε την κατανόηση του μεγάλου και ζητήστε τους να πάρετε μέρος στο παιχνίδι. Δείξτε με χαμόγελο στο μικρό σας πώς παίζουμε με τα τουβλάκια και φτιάξτε όλοι μαζί κάτι. Εναλλακτικά, προσφέρετέ του χαρούμενα ένα αγαπημένο του παιχνίδι και ασχοληθείτε παρέα με την καινουρια δραστηριότητα.
«Χρησιμοποιούμε το στόμα μας, όχι τα χέρια μας!»
Τα μικρά παιδιά έχουν την τάση να ζουλάνε, να χτυπούν, να δαγκώνουν και γενικώς να προτιμούν… τα χέρια τους αντί για το στόμα τους. Όταν, λοιπόν, το μικρό σας χειροδικεί ή γίνεται με οποιοδήποτε τρόπο «αγενές» απέναντι σε ένα άλλο παιδί ή ζωάκι (ή ακόμη και φυτό), προσπαθήστε να μην είναι η πρώτη λέξη που θα βγει απ΄το στόμα σας το «Μη!».
Ο κανόνας «Χρησιμοποιούμε το στόμα μας, όχι τα χέρια μας», με επανάληψη, επιμονή και ήρεμο τόνο, αργά ή γρήγορα θα εντυπωθεί. Τα νήπια δεν έχουν ακόμη την πνευματική ικανότητα να αντιληφθούν τον πλήρη συλλογισμό του «γιατί απαγορεύεται να ασκούμε βία». Γι’ αυτό, ένας σύντομα κι έξυπνα ειπωμένος κανόνας που ακούγεται συχνά μπορεί να είναι η λύση που ψάχνετε αντί του «Όχι».
Εξηγήστε ότι τα ζωάκια πονάνε, ότι τα λουλούδια δεν μεγαλώνουν αν τα κόβουμε κι ότι στους ανθρώπους πρέπει να ζητάμε τι θέλουμε, αντί να τους παίρνουμε με το ζόρι, γιατί στενοχωριούνται.
