Μπορεί το θέμα που μονοπώλησε το ενδιαφέρον αυτή την εβδομάδα να είναι αυτό της λειτουργίας του νέου ΕΦΚΑ αλλά και το τι θα γίνει με τις εισφορές των αυτοαπασχολούμενων, όμως η μεγάλη τομή που προκύπτει από τις κινήσεις της κυβέρνησης για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης αφορά το ζήτημα της εισφοροδιαφυγής – της μαύρης ανασφάλιστης εργασίας δηλαδή…
«Θα πρέπει να είναι πολύ γενναίος κάποιος εργοδότης για να απασχολεί ανασφάλιστους εργαζόμενους», δήλωσε κατά την παρουσίαση του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης ο αρμόδιος υφυπουργός Τ. Πετρόπουλος και είναι πρώτη φορά που μπορεί να ειπωθεί ότι δεν πρόκειται για κούφια λόγια πολιτικάντηδων.
Η κυβέρνηση προτίθεται να εγκαταστήσει 1.000 υπαλλήλους στα αρμόδια ελεγκτικά κέντρα, στο πλαίσιο λειτουργίας του ΕΦΚΑ.
Οπως είπε ο κ. Πετρόπουλος, «σταδιακά, θα λειτουργήσουν 11 Περιφερειακά Ελεγκτικά Κέντρα Ασφάλισης σε όλη τη χώρα, ώστε να ασκούν δίκαιο και εντατικό έλεγχο για την ανασφάλιστη εργασία, ενώ εντός του 2017 τα ΠΕΚΑ θα στελεχωθούν με 1.000 άτομα».
Η σύγκριση με το σήμερα μάλλον προκαλεί κλαυσίγελο και δείχνει τον τρόπο που αντιμετωπιζόταν μέχρι τώρα το μεγαλύτερο πρόβλημα του ασφαλιστικού συστήματος, που δεν είναι άλλο από την εισφοροδιαφυγή (την ανασφάλιστη εργασία) και την εισφοροαποφυγή (όταν δηλώνονται λιγότερες ώρες απασχόλησης για να μην πληρώνονται ασφάλιστρα).
Από τα 13 ελεγκτικά κέντρα του ΙΚΑ (ιδρύθηκαν το 1997, ένα σε κάθε διοικητική περιφέρεια), αυτή τη στιγμή λειτουργούν μόνο τα 4 ή 5 και σε αυτά υπηρετούν μόλις 34 υπάλληλοι.
Είναι χαρακτηριστικό ότι αν δοθεί σήμερα εντολή να ελεγχθεί το σύνολο των επιχειρήσεων θα πρέπει, προκειμένου να το καταφέρουν αυτό οι υπηρετούντες υπάλληλοι, να δαπανήσουν 28 έτη! Με αυτόν τον τρόπο κάλπαζε η εισφοροδιαφυγή, αφού δύσκολα «εντοπίζονταν» οι παραβάτες.
Απαίτηση των πολιτών
Πλέον με 1.000 ανθρώπους, αντί των 34, από το 2018 τα πράγματα μάλλον γίνονται σοβαρά. Η κυβέρνηση λαμβάνει ως πολύ σοβαρό το μήνυμα που εκπέμπoυν οι πολίτες μέσω της δημοσκόπησης της εταιρείας PRORATA, με την οποία θεωρούν σε ποσοστό 79% ότι το πιο σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει το ασφαλιστικό σύστημα είναι η εισφοροδιαφυγή.
Πράγματι, τα στοιχεία δείχνουν ότι η εισφοροδιαφυγή κινείται σε νούμερα άνω του 20%, ενώ «κλέβει» από το σύστημα περί τα 2 δισ. ευρώ.
Σ’ αυτά πρέπει να προστεθούν σημαντικά ποσά μαύρης εργασίας συνταξιούχων που εργάζονται και λαμβάνουν μαύρες (αφορολόγητες και ανασφάλιστες) αμοιβές και παράλληλα εισπράττουν στο ακέραιο τη σύνταξή τους, παρότι οργιάζει η ανεργία στη χώρα μας, κάτι που βρίσκεται ήδη στα ραντάρ ελέγχου του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ).
Ομως τα πράγματα δεν μένουν μόνο στη στελέχωση και τους εκτεταμένους ελέγχους. Ηδη τις επόμενες ημέρες θα συγκληθεί υπουργικό συμβούλιο με στόχο να δικτυωθούν τα πληροφοριακά συστήματα της Γενικής Γραμματείας Εσόδων, του ΟΑΕΔ αλλά και του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΕΡΓΑΝΗ).
Οπως προκύπτει από σχετικές πληροφορίες, κυβερνητικός στόχος είναι να απλωθεί ένα ηλεκτρονικό δίχτυ στην αγορά εργασίας που θα «πιάνει» τη μαύρη απασχόληση και θα δίνει στόχευση στους 1.000 ελεγκτές ώστε να δράσουν και να πατάξουν το φαινόμενο. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι παράλληλα θα αναδιαρθρωθούν τα πρόστιμα, σε μία λογική μαστιγίου-καρότου.
Ουσιαστικά, μετά την πλήρη λειτουργία του ΕΦΚΑ (υπολογίζεται στις 16 Ιανουαρίου) θα μπει σε λειτουργία ο ηλεκτρονικός επιθεωρητής εργασίας, που θα διασυνδεθεί με το ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα του πρώην ΙΚΑ (και νυν ΕΦΚΑ), με την ΕΡΓΑΝΗ, τον ΟΑΕΔ και βέβαια με τη Γενική Γραμματεία Εσόδων.
Μέσω όλων αυτών των πληροφοριών («ανάλυση κινδύνου») που θα παραμετροποιούνται, θα βρίσκονται σε επίπεδο επιχείρησης πια και όχι κλάδου (π.χ. επισιτισμός) οι παραβάτες και θα ελέγχονται εξονυχιστικά είτε από τα κλιμάκια του ΕΦΚΑ είτε από αυτά του ΣΕΠΕ είτε ακόμη και από μικτά κλιμάκια (υπάλληλοι απ’ όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες).
«Μαστίγιο και καρότο»
Πάντως όλη αυτή η ηλεκτρονική διεργασία, που θα μπορεί να αποτυπωθεί και σε επίπεδο ελέγχων (αφού θα υπάρχουν άνθρωποι και όχι υποστελεχωμένες διευθύνσεις-φαντάσματα), θα συνδυαστεί με αναδιάρθρωση των υπέρογκων προστίμων για τη μαύρη απασχόληση.
Η λογική είναι να υιοθετηθεί η μέθοδος «μαστίγιο-καρότο» και τα πρόστιμα να κλιμακώνονται αναλογικά, με υπολογισμό δύο παραμέτρων: τη σοβαρότητα της παράβασης και την υποτροπή του εργοδότη.
Πάντως στις προθέσεις είναι να δίνεται η δυνατότητα στον εργοδότη να διασφαλίζει όλες τις θέσεις εργασίας που βρέθηκαν κατά τη διάρκεια ενός ελέγχου (δηλωμένες και αδήλωτες) και να δεσμεύεται να διατηρήσει τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας για κάποιο συγκεκριμένο και ορισμένο από πριν χρονικό διάστημα.
